Nazwa forum

Olsztyn, 12 grudnia 2007 r.

Ku wiecznemu pokojowi

    Wybitny filozof doby oświecenia Immanuel Kant ponad 200 lat temu napisał dość znany, ale niestety zapomniany lub nawet nieznany naszych rządzącym traktat „O wiecznym pokoju”. Poglądy wyrażone w nim są obecnie bardziej aktualne niż kiedykolwiek. Kant nadaje swoim rozważaniom formę międzynarodowego traktatu. Rzeczywisty pokój według niego oparty może być jedynie na prawie międzynarodowym, którego równoprawnymi podmiotami są państwa. 

    W pierwszym rozdziale tegoż traktatu przedstawione są zakazy, bez których idea wiecznego pokoju nie może być zrealizowana. Są to m.in.:
-    zakaz tajnych klauzul w traktatach pokojowych, które to są zarodkami przyszłych wojen,
-    zakaz zdobycia przez jakiekolwiek państwo innego państwa przez dziedziczenie, wymianę, kupno lub darowiznę; innymi słowy zakaz roszczeń terytorium drogą agresji lub w jakikolwiek inny sposób,
-    zakaz ingerencji militarnej w sprawy ustroju i rządu innego państwa,
-    zakaz utrzymywania stałych wojsk, który powinien być stopniowo wprowadzany w życie ponieważ stałe armie jednych państw uważane są przez inne za zagrożenie, prowadząc do kolejnych wyścigów zbrojeń.

Zakazy te należałoby według Kanta umieścić w prawie międzynarodowym. Stan pokoju między ludźmi nie jest naturalny, takim jest raczej stan wojny i konfliktów. Dlatego pokój musi być przez ludzi ustanowiony, co można osiągnąć zaprowadzając odpowiedni porządek prawny. Nie powinno być takiego prawa, które usprawiedliwiałoby jakąkolwiek wojnę. Wojna jako środek polityki powinna być wykluczona. Filozof ten uważał, że najwłaściwszym jest taki ustrój państwa, w którym o sprawach najważniejszych – a więc o wojnie i pokoju – decyduje całe społeczeństwo. O wypowiadaniu wojen powinni decydować ci, którzy będą w sposób bezpośredni ponosić jej skutki. Wynikające konflikty zbrojne są prawie zawsze wojnami polityków, nie zaś społeczeństw. Żaden naród raczej nie opowiedziałby się w głosowaniu powszechnym za wypowiedzeniem wojny.   

    Myśl o trwałym pokoju towarzyszy ludzkości od dawna. Kant już w XVIII wieku wskazał jak można go osiągnąć. Poszczególne paragrafy traktatu powinny podpisywać stopniowo wszystkie państwa. Obecnie, w obliczu wynalezienia coraz to doskonalszej broni masowej zagłady, dążenie do trwałego pokoju oraz urzeczywistnianie idei pacyfistycznych staje się obowiązkiem każdego z nas. W związku z tym niezbędne jest kształtowanie opinii publicznej i nauczycieli odznaczających się pokojowym nastawieniem. Wszakże to od nich ostatecznie zależy kształtowanie świadomości nas wszystkich, w tym polityków, którzy podejmują później decyzje.

    Pokój jest wartością, do której powinniśmy zmierzać i o której zapewne wszyscy marzymy. Nie ważne jak utopijne wydają się niektóre z haseł pacyfistów sądzę, że należy mierzyć siły na zamiary i dążyć do celów z pozoru nieosiągalnych.

    Myślę, że na zakończenie warto tutaj wspomnieć słowa wybitnego fizyka Alberta Einsteina: „Im więcej dany kraj produkuje broni, tym mniej bezpieczny się staje – ten, kto ma broń, stanowi cel ataku. Tak długo jak istnieją armie, każdy poważniejszy konflikt będzie prowadził do wojny”.

Autor: Damian Chodorek